KÖYMEN: “MALTEPE YALNIZ BUGÜNÜN DEĞİL; GEÇMİŞİN VE GELECEĞİN DE KENTİDİR”

Zengin arkeolojik alanlarıyla geçmişten geleceğe ışık tutan İstanbul’un önemli semtlerinden biri olan Maltepe’de “Kent Arkeolojisi ve Maltepe

KÖYMEN: “MALTEPE YALNIZ BUGÜNÜN DEĞİL; GEÇMİŞİN VE GELECEĞİN DE KENTİDİR”   MALTEPE’NİN TARİHSEL ZENGİNLİĞİ GÜN YÜZÜNE ÇIKACAK Zengin arkeolojik alanlarıyla geçmişten geleceğe ışık tutan İstanbul’un önemli semtlerinden biri olan Maltepe’de “İstanbul Katmanları Kent Arkeolojisi ve Maltepe Sempozyumu” düzenlendi. Yaptığı başarılı çalışmalarla adından söz ettiren İBB Miras’ın ve değerli akademisyenlerin katıldığı sempozyumun açılış konuşmasını gerçekleştiren Maltepe Belediye Başkanı mimar Esin Köymen, “Bu sempozyumla Maltepe’nin ve İstanbul’un katmanlı geçmişini daha iyi anlamak; bu bilgiyi kent planlamasında, kültürel politikalarımızda ve toplumsal yaşamda rehber edinmek mümkün olacak. Bu sempozyumun, Maltepe’nin tarihsel zenginliğini daha görünür kılacağına inanıyorum.” dedi. Maltepe, önemli bir sempozyuma ev sahipliği yaptı. Alanında uzman isimlerin ve yaptığı başarılı çalışmalarla adından sıkça söz ettiren İBB Miras ekiplerinin de katıldığı “İstanbul Katmanları Kent Arkeolojisi ve Maltepe Sempozyumu”, Küçükyalı Arkeopark’ta (Satyros Manastırı) gerçekleştirildi. Yaklaşık 3 buçuk saat süren sempozyumda, “İstanbul ve Maltepe’den örneklerle kent arkeolojisi” ve “Arkeolojik alanların korunması ve kent yaşamına kazandırılması” konuları masaya yatırıldı. Sempozyuma Maltepe Belediye Başkanı Esin Köymen, Maltepe Belediyesi Başkan Yardımcıları, birim müdürleri, Meclis üyeleri, Maltepe Kent Konseyi üyeleri, muhtarlar ve alanında önemli akademisyenlerle vatandaşlar katıldı.   KÖYMEN: “MALTEPE YALNIZ BUGÜNÜN DEĞİL; GEÇMİŞİN VE GELECEĞİN DE KENTİDİR” 2 oturum halinde düzenlenen sempozuymun açılış konuşmasını yapan Maltepe Belediye Başkanı mimar Esin Köymen, katılımlarından ötürü herkese teşekkür ederek, “Bugün burada, Maltepe’nin tarihsel katmanlarını, binlerce yıllık kültürel birikimini ve bu toprakların belleğini konuşmak için bir aradayız. ‘Kent arkeolojisi’ yalnızca geçmişi öğrenme çabası değildir; aynı zamanda geleceğimizi planlarken dayanağımız olması gereken kamusal bir bilgidir. Maltepe, yalnızca bugünün değil; geçmişin ve geleceğin de kentidir. İçinde bulunduğumuz Küçükyalı Arkeopark, İstanbul’un Anadolu yakasındaki tek aktif kentsel arkeolojik alanı olarak bu belleğin en somut göstergesidir. Vordonisi Adası’ndan Fındıkbayır’daki Bizans kalıntılarına, Ceneviz Kalesi’nden Daver Baba Tekkesi’ne, Beşçeşmeler’den Bakireler Anıtı’na uzanan bu değerler; kim olduğumuzu, nasıl yaşadığımızı ve nasıl bir gelecek kurabileceğimizi bize hatırlatıyor.” dedi. “KORUNAN AMA YAŞATILMAYAN MİRAS GERÇEK ANLAMDA TOPLUMUN OLAMAZ” Sempozyumun kentin kültürel varlıklarını piyasa odaklı değil, bilimsel, kamusal ve toplumsal yararı esas alan bir anlayışla tartışmaya açacağını ifade ederek konuşmasını sürdüren Esin Köymen sözlerini şöyle tamamladı: “Biliyoruz ki, tarihsel mirası yalnızca korumak değil; onu kent yaşamının parçası haline getirmek, halkla buluşturmak da kamusal sorumluluğumuzdur. Korunan ama yaşatılmayan miras, gerçek anlamda toplumun olamaz. Bugün burada bulunan değerli bilim insanlarının katkılarıyla, Maltepe’nin ve İstanbul’un katmanlı geçmişini daha iyi anlamak; bu bilgiyi kent planlamasında, kültürel politikalarımızda ve toplumsal yaşamda rehber edinmek mümkün olacak. Kentler yalnızca beton yığınları, yollar, yapılar değildir. Kentlerin belleği, ruhu, kimliği vardır. Bizim görevimiz bu belleği piyasa baskılarından, rant politikalarından korumak; kamusal değerleri gelecek kuşaklara aktarmaktır. Bu sempozyumun, Maltepe’nin tarihsel zenginliğini daha görünür kılacağına, kentimizin kültürel yaşamına katkı sunacağına ve yeni kolektif projelerin önünü açacağına inanıyorum. Bu güzel buluşmanın verimli tartışmalara, yeni projelere ve Maltepe’nin kültürel mirasının güçlenmesine vesile olmasını diliyorum.” Sempozyumun Prof. Dr. Sunay Ekşi moderatörlüğündeki “İstanbul ve Maltepe’den Örneklerle Kent Arkeolojisi” başlıklı ilk oturumunda söz alan Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi Genel Sekreteri Uzman Arkeolog Dilara Delen, “Kent Belleğinin İnşasında Kentsel Arkeoloji” isimli sunumunda arkeolojiye, arkeolojik alan kazılarına toplumun de paydaş edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Halkın kültürel mirası içselleştirmesi için bu yaklaşımın önemli olduğunu vurgulayan Delen konuşmasını bu anlamda verilen örnekleri anlatarak sürdürdü.  9. YÜZYILA TARİHLENEN İLK BİZANS SARAYI Koç Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Öğretim üyeleri Doç. Dr. Alessandra Ricci, Dr. Esra Ekşi Balcı’yı da temsilen Küçükyalı Arkeopark’ta çalışma yürüten ekipler adına mimar Arzu Özsavaşçı, “Küçükyalı Arkeopark Deneyimi ve Proje Tarihçesi” isimli sunumunu da ilk oturumda gerçekleştirdi. Arkeopark alanındaki Satyros Manastırı’nın 9. yüzyıla tarihlenen ilk Bizans sarayı olduğundan bahsederek konuşmasına başlayan Arzu Özsavaşçı, tarihi yapının önemini, buranın dini anlamdaki yerini, yine burayı inşa ettiren ve burada patriklik yapan Bizans İmparatoru I. Mihail’in oğlu Patrik İgnaitos’un konumunu ve tarih içerisindeki ilk kazıları, burada yaşadıklarını deneyimleri ve düzenledikleri kültürel etkinlikleri içeren bir konuşma gerçekleştirdi. BÜYÜK BİR ÇEKİŞME… SÜRGÜN ADASI: VORDONİSİ Bir sonraki sunumdaysa Düzce Üniversitesi, Su Altı Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Bilir, “Maltepe Açıklarında Kayıp Bir Ada: Vordonisi”den bahsederek ilçenin ikinci önemli tarihi alanına ilişkin bilgiler paylaştı. Vordonisi adasının tarihi belgelerde nasıl geçtiği, Marmara Denizi’nin oluşumu ve Prens adalarıyla Vordonisi’nin bağlantısı gibi birçok ilginç bilgiyi paylaştığı konuşmasında Ahmet Bilir şunları söyledi: “Vordonisi denilince aklımıza hemen Patrik Photios geliyor. Kendisi 858-867 ve 877-886 yılları arasında iki defa patriklik yapmış, İgnatios ile patriklik yarışına girmiş ve kaybederek bu adaya sürgüne yollanmış birisi. Adadaki manastırı da kendisi yaptırmış. Kendisi 9. yüzyılın en önemli alimlerinden biri olarak kabul edilmekte. Slavların Hristiyanlaşmasında önemli rol oynayan bir isim olarak göze çarpıyor. Patriğin burada kurduğu manastır, Satyros Manastırı’nın da bir ikizi ve depremde battığı bilinen adanın araştırılması adına epeyce bir yol kat ettik. Burada çıkan tarihi bulgular bir döneme ışık tutacak” dedi. İlk oturumun son sunumunda İstanbul Arkeoloji Müzeleri adına Mine Kiraz Vancı, “İstanbul’dan Kentsel Arkeoloji Örnekleri” başlıklı sunumunda Pendik, Haydarpaşa, Sancaktepe, İdealtepe, Kartal Aydos, Dragos ve Küçükyalı’daki kazı alanlarından ve arkeoloji örneklerinden bahsetti.  SON OTURUMA İBB MİRAS DAMGASI Sempozyumun ikinci kısmına ise İBB Miras ekipleri damga vurdu. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Alper Ünlü’nün moderatörlüğünde “Arkeolojik Alanların Korunması ve Kent Yaşamına Kazandırılması” konulu oturumda Europa Nostra Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Yiğit Özar, “Kentsel Arkeoloji Düşünceleri: Türkiye’de Politika ve Uygulamanın Katmanları”, İBB Miras, Kültürel Miras Koordinatörü Bedel Esma Emre, “İBB Miras’ın İstanbul Yeraltı Kültür Envanterine Yönelik Koruma Yaklaşımı” ve Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nden Doç. Dr. Koray Güler, “Kentsel Arkeolojik Alanlarda Koruma ve Sunum Örnekleri” konularında sunum gerçekleştirdi. Katılımcılar konuşmalarında mimari örneklerin ve arkeolojik alanların korunması ve topluma kazandırılmasına, halkın bu alanların korunmasında paydaş kılınmasına, bu alanların çocuklar ve gençler öncelikli olmak üzere alanında araştırma yapacak kimselere ve halka açılmasına, koruma metotlarına, Türkiye’de, İstanbul’da ve dünyada uygulanan koruma ve arkeolojik alanların topluma kazandırılması örneklerine değindi.  Her oturum sonrası soru-cevap kısmında katılımcılar, merak ettikleri soruları alanında uzman isimlere sorma fırsatı buldu. Tüm katılımcılara Esin Köymen tarafından teşekkür belgesi verilirken, sempozyum sonunda toplu fotoğraf çektirildi. (22.09.2025)